Qarşıma yeni bir kitab çıxıb - “Uğurun Mentaliteti”.
Onun müəllifi — sahibkar və liderlik psixologiyası üzrə mütəxəssis Aleks Roviradır. O, əmindir ki, uğur bizim düşüncəmizin, inanc və vərdişlərimizin, habelə hərəkətlərimizin nəticəsidir. Məhz buna görə həyatda arzuladıqlarımıza nail olmaq və taleyimizi istədiyimiz istiqamətə yönləndirmək mümkündür.
Bununla belə, xoşbəxtliyə və məqsədlərimizə çatmağa maneələr çıxa bilər. Məsələn, bizi hər vəchlə məhdudlaşdıran toksik insanlar.
Hansısa layihəni həyata keçirmək, arzunu gerçəkləşdirmək və ya şəxsiyyət inkişafı ilə məşğul olmaq istədikdə, “total illüziya dağıtma” bələdçilərindən uzaq durmaq vacibdir. Söhbət məhz öz qorxuları və ya paxıllıqları səbəbilə içinizə şübhə toxumu səpən, tənbəllik və sinizm ilə sizi ləngidən, mənfi aurası ilə daim üstünüzə basqı edən insanlardan gedir.
Onların təsirini gözlənilməz bədbəxt hadisə ilə müqayisə etmək olar, ancaq bir fərqlə: bədbəxt hadisə səbəbsiz baş verə bilər, halbuki biz kimlərlə ünsiyyət quracağımızı özümüz seçirik.
Başqaları özlərini “qurban” kimi aparıb hərəkətsizliyə qərq olanda, bu, bizi də ləngidir, çünki onların emosiyalarına yoluxur, eyni cəbhədə dayanırıq.
Pessimistlər təkcə bizi ruhlandırmır – onlar bizi, sözün əsl mənasında, getmək istəmədiyimiz nöqtədə məngənəyə salırlar. Biznes filosofu Cim Ron məşhur çıxışlarının birində deyir:
“Siz çox vaxt birlikdə keçirdiyiniz insanların ortalamasısınız.”
Əldə etdiyiniz uğurlar əldən çıxmasın deyə, əgər sizi onlarla birləşdirən heç nə yoxdursa, bu cür insanlardan uzaq durmaq daha asandır. Ancaq əgər ortada emosional bağ varsa, onlar sizin yaxınlarınız, iş yoldaşlarınız və ya rəhbərinizdirsə, onda lazımi məsafəni qorumaq o qədər də asan olmayacaq.
Bu cür münasibətlərin verdiyi zərəri təsəvvür edin və özünüzü bu zərərdən sığortalamağa çalışın. Biznes dünyasında heç kim gəlirsiz bir layihəyə yatırım etməz, eynilə boş və faydasız münasibətləri saxlamaq da mənfi emosional, maddi və sağlamlıq itkiləri ilə nəticələnir. Bəs elədirsə, niyə biz ruh halımıza daimi zərər vuran, sevinci əlimizdən alan münasibətlərə tutunuruq?
Dörd apokalipsis cəngavəri
Ən bariz nümunə cütlüklərin münasibətlərində görünür. Amerikalı psixoloq Con Qottman, neqativ düşüncənin sevgi münasibətini hansı yollarla əsas dəyərlərindən məhrum etdiyini izah edərək deyir:
“Əgər biz bəzi neqativ duyğuların qarşısını almasaq, onlar münasibətləri elə güclü sarsıda bilər ki, mən onlara ‘dörd apokalipsis cəngavəri’ deyirəm. Adətən, bu cəngavərlər insanın içində bu sırayla peyda olur: tənqid, nifrət, müdafiə vəziyyəti və inkar.”
Neqativ insanlar bütün enerjini öz üzərlərinə çəkir, yaxınlarına göstərdiyi mənfi təsiri isə çox vaxt dərk etmirlər. Onlar münaqişə, narazılıq və diskomfort içində yaşayır, dayanmadan stress, təşviş, qorxu və kədər “yayırlar”. Bəzən bunu qəsdən etmirlər, sadəcə həyatı elə görürlər. Amma bu faktı dəyişmir: onların mənfi təsiri ətrafdakıları zərbə altında qoyur.
Elm də bu cür şəxsiyyətlərin insan beyninə göstərdiyi təsiri araşdırıb. Almaniyadakı Fridrix Şiller Universitetinin tədqiqatçıları müəyyən ediblər ki, stres amillərinin təsiri beynin yaddaş və motivasiyaya cavabdeh olan hipokamp hissəsini zədələyir. Neqativ təsirlər neyronların normal fəaliyyətini pozur və uzaq perspektivdə hüceyrələrin dağılmasına səbəb olur.
Bu, ilk növbədə münasibətlərin düzgün qurulması baxımından çox önəmlidir, xüsusən də kiminlə ünsiyyət yaratdığımızı seçərkən. Enerjinizi oğurlayan, sizi gücdən salan insanlara diqqətli yanaşmaq lazımdır. Onları aşkara çıxarmağa yardım edəcək bir neçə işarə:
1. Onlar hər şeyə tənqidi və neqativ baxırlar.
2. Sizi günahkar və ya dəyərsiz hiss etdirməkdən zövq alırlar.
3. Sərhədlərinizi pozur, sizdən tələblər irəli sürür, təzyiq göstərir və nəyəsə məcbur edirlər.
4. Durmadan gileylənir, qeyzli hərəkətlər (qaş-qabaq, fınxırma, istehzalı baxışlar) edərək passiv-aqressiv münasibət sərgiləyirlər.
5. Eqosentrikdirlər (dünyanın öz ətraflarında fırlandığını düşünürlər), eqoistdirlər (özlərini başqalarından üstün görürlər) və eqotikdirlər (özlərini hər kəsdən daha yaxşı sayacaq dərəcədə özünəvurğundurlar).
6. Diqqəti üzərlərinə çəkməyi sevirlər (hətta bunun üçün “tamaşa” qurmağa da razıdırlar).
7. Öz əməllərinə görə məsuliyyət daşımırlar, daim başqalarını suçlayırlar.
8. Aşkar bədbinliyə köklənir, hər şeydə yalnız pis tərəfi görürlər.
9. Digərlərinin nöqsanlarını əlacsızcasına axtarırlar.
10. Tekəbbürlü, lovğa və xor baxışlıdırlar.
11. Başqalarının arzularını heçə sayır, planlarını alt-üst edir və ümidlərini öldürməkdən zövq alırlar (adətən bunu həsəd və paxıllıq ucbatından edirlər).
Əgər bu cür “enerji oğrusu”nun sizi istismar etdiyini, tükəndirdiyini hiss edirsinizsə, onun yanında özünə dəyərinizin azaldığını, hər şeydə sizi günahlandırdığını, sizi narahat edib sakitliyinizi əlinizdən aldığını görürsünüzsə, deməli, artıq bu əsassız “göbək bağını” kəsməyin vaxtıdır.
“Səni alçaldan adama vaxtında ‘yox’ demək, öz həyatına ‘hə’ deməkdir.”
Ciddən, bu cür insanlardan vaxtında yaxa qurtara bilməyənlər çox zaman ağır xəstəliklərə tutulur, hətta həyatlarını itirirlər.
Mənfi üzərində mənfi bərabər müsbət
Mən daim xatırlatmağı sevirəm: “mənfi”nin “mənfi”yə vurulması riyazi olaraq “müsbət” nəticə verir. Yəni sizi məhdudlaşdıranları məhdudlaşdırmaq, sizi böyüdür. Həyatınızda taleyüklü dəyişiklik isə o vaxt baş verəcək ki, siz ləyaqətinizə, şəxsiyyətinizə və ən gizli arzularınıza qəsd edənlərə “yox” deyəcək qədər cəsarətli olasınız.
Sizi alçaldan, təhqir edən və ya layiqincə qiymətləndirməyən hər kəsə “yox” demək, öz azadlığınıza, mənliyinizə, yaşamınıza “hə” deməkdir. Dəyərlərinizi təsdiqlədiyiniz və özünüzə qiymət verdiyiniz an, hər şey dəyişməyə başlayacaq. Ətrafınızdakılar üzərinizə mənfi və məhdudlaşdırıcı inanc yağdırmağı dayandıranda, fürsətlər “çiçəklənəcək”.
“Sağlam, doğru münasibətlər, sağlam və doğru bir həyat qurur.”
Əgər neqativ və ya bədbin insanlardan danışırıqsa, sual veririk: “Onlar dəyişə bilərmi?” Stoiklərin fikrincə, bu, sizin məsuliyyət zonanız deyil. Sizə aid olmayan bir şeyi dəyişdirə bilməzsiniz. Bunu anlayanda özünüzü saysız-hesabsız səmərəsiz münaqişələrdən xilas etmiş olursunuz.
Başqasını dəyişməyə təşviq edə, onu dəstəkləyə, yardım göstərə bilərsiniz – ancaq son qərar yenə həmin insandadır. Necə ki, başqası üçün idman edib onun əzələlərini böyüdə bilməzsiniz, bu da eyni məntiqə sığır.
Lakin öz zehni sağlamlığınız və emosional durumunuz üçün məsuliyyət daşıyırsınız. Hansı münasibətləri seçdiyiniz və saxladığınız da sizin öhdəliyinizdədir, çünki onlar həyatınızın keyfiyyətinə birbaşa təsir göstərir. Münasibətlər hava, su və qida kimidir: zəhərləyə və ya hətta öldürə bilər, yaxud sizi möhkəmləndirib inkişafınıza təkan verə bilər. Kiminlə “həyat rəqsini” edəcəyinizi özünüz seçirsiniz. Çalışın ki, o rəqs vaxtı ayaqlarınız əzilməsin.
Mənfi insanlara qarşı dayanmağı öyrədən bir kitab
“Uğurun Mentaliteti” kitabında motivasiyaedici mətnlər və faydalı tapşırıqlar toplanıb. Onlar sizə həyatınızın ipini öz əlinizə almağa və onu müsbət yöndə dəyişməyə kömək edəcək. Burada neqativ inanc və düşüncələri necə pozitivə çevirməyi, faydalı vərdişlər qazanıb onları necə qoruyub saxlamağı və daha nələr etməyi öyrənəcəksiniz.
Comments